انتخاب یکسوساز (رکتیفایر) آبکاری مناسب بر اساس مقایسه فنی و اقتصادی
یكسوساز یا رکتی فایر به عنوان منبع تغذیه فرآیند آبكاری، نقشی بسزا در ارتقاء کیفیت ایفا می نماید و جزء جدایی ناپذیر صنعت آبكاری است. یكسوسازها همانند سایر تجهیزات مورد استفاده در صنعت، دستخوش تغییراتی شدند که منجر به بهبودکارایی آن ها شده است. در بیان کلی، یكسوساز در زمینه مهندسی به دستگاهی گفته میشود که ولتاژ متناوب را به ولتاژ یكسو شده تبدیل میکند. در این نوشتار سعی برآن است که با نگاهی کلی، ضمن بررسی انواع مختلف یكسوسازها از منظر تاریخی و عملكردی، ویژگی های یكسوسازها مورد بررسی قرار گیرد و با شناخت این ویژگی ها انتخاب نوع یكسوساز برای صنعتگران با توجه به نوع فرایند، تسهیل گردد.
انواع یکسوسازها ( رکتیفایر)
امروزه یكسوسازها براساس همان اصولی که برای دهه ها استفاده میشدند، عمل میکنند. عمده ترین تحولات یكسوسازها پس از ظهور کلیدهای نیمه هادی اتفاق افتاد که منجر به کاهش قابل توجه حجم و وزن آن ها شد.
- دیودی:
اولین و ساده ترین نوع یكسوسازها نوع دیودی است که امروزه نیز به علت سادگی و قیمت مناسب مورد توجه صنایع مختلف قرار میگیرد. مزایای اصلی یكسوسازهای دیودی، تلفات پایین و در عین حال قیمت مناسب آن ها است. با این وجود، بازه تغییرات ولتاژ در آن ها محدود به تعداد معینی از سطوح ولتاژ بوده که با سلكتور قابل تغییر است. به عبارت دیگر، در یكسوسازهای دیودی امكان، تنظیم پیوسته جریان وجود ندارد.
یکسوساز دیودی
- تریستوری:
با پیشرفت تكنولوژی نیمه هادی و ظهور تریستور به عنوان اولین کلید قدرت با قابلیت کنترل و ورود آن به عرصه قدرت بالا، یكسوسازهای تریستوری با قابلیت تغییرات پیوسته ولتاژ طراحی و تولید شده و مورد توجه صنایع مختلفی از جمله آبكاری، کلرسازی، آنودایزینگ سخت و ...قرار گرفتند. یكسوسازهای تریستوری با وجود تفاوت قیمت نه چندان زیاد با نوع دیودی، دامنه تغییرات ولتاژ گسترده ای را در اختیار مشتری قرار میدهد. اما نكته قابل توجه در مقایسه با یكسوسازهای دیودی، افزایش میزان تلفات کلیدزنی در یكسوسازهای تریستوری است. که باعث کاهش راندمان آن ها میشود. ریپل ولتاژ پارامتر مهم دیگری است که متاسفانه در هر دو نوع یكسوسازهای دیودی و تریستوری مقدار بالایی بوده که حتی با فیلترهای حجیم این نوسانات قابل حذف نیست.
یکسوساز تریستوری
- سوییچینگ
ظهور کلیدهای ترانزیستوری قدرت باعث گشایش عرصه جدیدی از طراحی در زمینه تولید منابع تغذیه گردید که امروزه در اصطلاح به منابع تغذیه سوییچینگ شناخته میشوند. به واسطه طراحی مبتنی بر سویچینگ، حجم هسته مورد نیاز هسته به میزان قابل توجهی کاهش یافته و به دنبال آن تلفات ناشی از سیم پیچی و هسته ترانسفورماتور نیز کمتر میشود. افزایش راندمان، کاهش ریپل کنترل پذیری بسیار دقیق در کنار کاهش حجم و وزن دستگاه منجر به آن شد که یكسوسازهای سویچینگ جایگزین بسیار مناسبی به جای تمامی سیستم های قدیمی گردند. امروزه یكسوسازهای سویچینگ به طور گستردهای در تمامی صنایع مرتبط با این آبكاری مورد استفاده قرار گرفته اند چرا که علاوه بر کاهش هزینه ی انرژی مصرفی، باعث بهبود کیفیت کار نیز میشوند.
یکسوساز سوییچینگ
مزايا و معايب
با توجه به مطالب فوق الذکر، میتوان مزایا و معایب هرکدام از یكسوسازها را در قالب جدول زیر بیان نمود:
ریپل پایین ولتاژ:
ریپل یكی از مهم ترین مولفه های یكسوساز آبكاری به شمار می آید. در تمام فرآیندهای آبكاری به خصوص در فرآیند کروم سخت و آبكاری های مرتبط با مس، ریپل تاثیر مستقیمی بر کیفیت و مصرف مواد خواهد داشت. یكسوسازهای تریستوری تمامی نقاط کار به خصوص در ولتاژهای پایین، ریپل قابل توجهی دارند در حالی که یكسوسازهای سویچینگ ولتاژی با ریپل بسیار ناچیز (حداکثر 1 درصد) را در اختیار مشتریان قرار میدهد. به عبارت دیگر، نیاز به فیلتر جریان در خروجی یكسوساز برطرف میگردد.
: منبع
http://iranplating.com/Archive/84.pdf